Docent Engels

Laoshi shi laoshi ~ het zijn altijd docenten

Volgens mij zou iedere laowai op deze planeet in China aan de slag kunnen als docent Engels. Nou ja, mits je – ahum – ‘wit’ bent. Of in andere woorden: je moet Engels als moedertaal hebben of uit Europa komen. Iedereen weet immers dat het praktisch hetzelfde betekent als je uit Turkije of uit Noord-Amerika of het Verenigd Koninkrijk komt. Overigens kunnen mensen uit Azië, Zuid-Amerika en Afrika ook wel aan de slag als docent Engels. Het loon ligt dan echter vaak lager en er zijn veel plekken die hogere eisen stellen (slechts moedertaalsprekers of eventueel Europeanen worden dan toegelaten).

Zie je er ‘Westers’ uit, dan ben je per definitie docent Engels. Het is me namelijk niet alleen opgevallen dat ik telkens laowai genoemd wordt; ook laoshi wordt vaak gebruikt om me te benoemen; mij, en al die andere ‘Westerlingen’. Het maakt niet uit waar ik ben, overal ben ik wel eens laoshi genoemd: op straat, in de supermarkt, bij de poort voor mijn verblijfsplaats. Laoshi was de eerste anderhalve maand als een codewoord voor mij om ongestoord de poort van mijn residentie binnen te gaan (inmiddels ben ik al meerdere keren verhuisd.. ander verhaal..). Soms was een bewaker niet heel bereid om me binnen te laten, maar als ik dan het magische woord zei, was alles meteen in orde. Op de privéschool van mijn eerste oppaskindje maakte mijn aanwezigheid mensen soms ook lichtelijk gespannen. Een keer liep ik de poort door en hoorde ik achter me ‘waar gaat die laowai heen?’ Dat ik een paar seconden daarvoor de schoolpas had gescand maakte blijkbaar niet uit, ze lieten me pas gaan nadat ik haar naam en klas had genoemd.

Je kunt op veel verschillende plaatsen aan de slag als Engels docent in China. In Beijing heb je veel internationale scholen. Zo sprak ik tijdens de verjaardag van een van mijn huidige oppaskindjes een Canadees die Engels les geeft op de Canadese internationale school in Beijing. Mijn oudste oppaskindje gaat naar een internationale kindergarten. Het motto van deze kinderopvang uit de VS luidt ongeveer als volgt: ‘First hug, then teach’. Zowel Chinese als Amerikaanse docenten kunnen hier aan de slag.

Engels les geven bij een gezin is echter ook een optie. Je kunt voor een paar uur per week gaan, als een privétutor. Of je kunt all-in gaan: bij het gezin gaan wonen en fulltime dienen als Engels docent. Ik koos dit laatste. Waarom? Dit vraag ik me ook steeds vaker af. Na bijna vijf maanden ben in ik in ieder geval erg blij dat ik mag meedelen dat ik nog maar tien dagen te gaan heb. In de meeste landen staat mijn werktitel bekend als ‘au pair’, in China wordt ik gewoonweg docent genoemd (oftewel laoshi). Het verschilt echter sterk per Chinees gastgezin wat deze titel werkelijk inhoudt.

Ik weet van andere au pairs dat ze echt alleen een paar uurtjes Engels les per dag hoeven te geven. Verder mogen ze hun tijd helemaal vrij besteden. In het weekend zijn ze zelfs helemaal vrij om te doen waar ze zin in hebben. En dan zijn er de ‘au pairs’ als een Italiaanse vriendin van mij. Sinds de eerste keer dat we elkaar ontmoetten hebben we een sterke band. Steeds weer beseffen we hoeveel we gemeen hebben. De schuitjes waarin we zitten lijken verdacht veel op elkaar. Hoewel we elkaar maar twee keer in levende lijve hebben gezien, voelt het alsof we elkaar al jaren kennen. Vlak na onze tweede ontmoeting moest zij helaas vertrekken naar een gezin in het Zuiden, in het verre Shenzhen. Na een maand bleek dat haar eerste gezin haar maar twee maanden nodig had, waarna ze plaats moest maken voor een nieuwe au pair. Ze haalden haar binnen voor zes maanden, maar na een maand kreeg ze via een sms’je te horen dat ze een maand later al moest vertrekken. Nu delen we dagelijks via de Chinese – geavanceerde, veel verder geëvolueerde - WhatsApp de opmerkelijke dingen die we meemaken. En geloof me, die zijn er genoeg.

Onze gezinnen hebben ons beiden een rooster op papier gegeven. Nu heeft dit papier zo veel – of eigenlijk weinig – waarde dat we het beter ritueel kunnen verbranden. (Nadat mijn gezin een rituele papierverbranding heeft uitgevoerd voor de boeddha in mijn slaapkamer lijkt dit niet eens zo een gek idee.) We weten pas op de dag zelf hoeveel we moeten werken, waar we heen gaan en wat we moeten doen. Vaak weten we pas achteraf wat precies de bedoeling was geweest. Gisteravond kwam er bijvoorbeeld een vriendinnetje spelen. Zat ik opeens met twee kids, waarvan eentje geen woord Engels kon en de ander het nodig vond om rond te slaan met zijn pistolen en plastic speelgoed schep. Inmiddels zijn we hier wel aan gewend en gaan we er maar net zoals onze Chinese huisgenoten mee om: lachen, altijd blijven lachen. Wie weet zou Bassie en Adriaan wel een late doorbraak kunnen maken in China..

Het gezin van mijn Italiaanse vriendin maakt het wel heel bont. Op een nacht werd ze wakker gemaakt door haar gastmoeder. Of ze mee naar de VS wilde, diezelfde dag nog. Hoewel het midden in de nacht was, kon Rachel toch nog in het Chinees uitleggen dat haar visum haar maar één keer het recht gaf om China binnen te gaan. Ze wilde best mee naar de VS, maar dan zou ze niet meer terug mogen. De volgende dag vertrokken beide gastouders en ze lieten Rachel, de oppas en oma achter met de vier kids. Via China’s multifunctionele WhatsApp wordt Rachel ‘op de hoogte gehouden’. De moeder weet niet of ze terug zijn voor Rachel eind maart weer naar Italië gaat..

Zoals je wel kunt raden geven we de kinderen hier niet alleen Engels les. Zoals mijn gastmoeder al onder luid gelach door de gang galmde: ‘Het is net of de baby Fala’s kind is!” Ja, inmiddels voorzien wij de kids ook in al hun dagelijkse behoeften. We voeren ze, we vegen hun achterwerken af en Rachel moet de kinderen overtuigen om te gaan slapen. Ik mag ervaren hoe zindelijkheidstraining werkt bij een baby die net haar eerste verjaardag heeft gehad (niet).

Nog tien dagen.. dan mag ik mijn opbergkastkamer voorgoed achter me laten. Ik kreeg letterlijk net te horen dat een meisje uit Zuid-Amerika mij komt vervangen. ‘Ze heeft een beetje een zwarte huid’, zei mijn gastmoeder. Ik moet nog wel even wachten tot ik mijn eigen bed weer zie, maar een hotelbed is altijd beter dan géén bed. Na meer dan drie maanden op een matras/bedbank zie ik nu al uit naar dat moment dat ik mijn hotelbed instap.