Au pair in China: weet waar je aan begint (!)

Van links naar rechts: oppas van de baby, 'de baby', gastvader, Junjun, gastmoeder

“How delightful it would be to be a governess" - Anne Brontë (in Agnes Grey)

Ik was au pair in China. Achteraf gezien klinkt het eigenlijk best absurd.. wie bedenkt zoiets? Maar ja, dat is achteraf. Heb ik er spijt van? Nee, zeker niet. Mijn hoofddoel was beter Chinees leren spreken. Wat dat betreft was de onderneming 100% geslaagd. Na 5 maanden met Chinezen gewoond te hebben, voelt Chinees eindelijk veel natuurlijker voor me. Zou ik het weer doen? Dat ook zeker niet. Als je al overweegt om au pair te worden in China, houd het dan eerst maar bij 3 maanden. De kans bestaat (een zeer kleine kans) dat je wél een fijn gezin hebt waar je echt als au pair gezien wordt. Zolang afspraken gerespecteerd worden, kan het zeker een leuke ervaring zijn. Dan kun je altijd nog verlengen als je wilt.

Aanvankelijk zou ik 6 maanden au pair zijn. Na 1,5 maand ben ik al naar een ander gezin gegaan en ook naar een ander bureau. Bij het tweede gezin zou ik 7 maanden blijven (ik dacht dat het beter zou zijn), maar ik bleef uiteindelijk 3 maanden. Het ging bij mij vooral mis omdat ik waarde hechtte aan beloftes van de bureaus en de gezinnen. Niet alleen gesproken beloftes, ook die in het contract. Omdat China echter geen wetten heeft voor au pairs, zijn contracten eigenlijk ook waardeloos. Nog iets wat ik daarom aanraad als je toch per se au pair wilt worden in China: kies een Europees bureau. Dit is natuurlijk geen garantie dat het beter zal verlopen, maar de kans is wel groot. Beide Chinese bureaus waren niet waarheidsgetrouw en lieten mij vrijwel aan mijn lot over. Bovendien had het tweede bureau meestal geen idee met wie ze spraken en hoe de situatie eigenlijk zat. Hoewel dit tot veel frustratie leidde, heb ik er ook veel van geleerd. Zonder deze ervaring had ik niet geweten hoe geweldig leuk het kan zijn om te discussiëren in het Chinees. En het had vaak nog het gewenste resultaat ook. Tijdens mijn laatste dag als au pair heb ik zelfs nog mijn verschuldigde loon gekregen. Al was het alleen maar omdat ik weigerde te vertrekken voor ik mijn geld had.

Nu ik dit zo schrijf, denk ik ergens dat ik je toch zou aanraden om au pair te worden in China. Je kunt er handige dingen mee leren die je overal in China nodig zult hebben. Keer op keer je rechten op moeten eisen en discussies moeten voeren is namelijk helemaal niet uniek aan ‘au pairen’. Van zowel studenten, als Engels docenten, en ook anderen hoorde ik precies hetzelfde: je moet hier altijd op je strepen staan. Je moet altijd heel, maar dan ook heel goed oppassen. Dus, niet alleen goed oppassen op kleine kinderen, ik moest me steeds afvragen wat mensen van me wilden. Ik moest constant door de woorden van mensen heen zien te prikken. Steeds weer ontdekte ik wat woorden echt betekenden.. achteraf.

Als je au pair wordt in China, moet je in ieder geval de volgende dingen weten:

•          Je zal vrijwel zeker gaan ervaren wat dat ‘little emperor’ fenomeen nou precies is. Het is alsof je opeens één of meer van de meest ongelofelijk verwende kinderen hebt
  
  
•         Mijn gastouders zagen het allemaal als vanzelfsprekend dat ik de hoofdverantwoordelijke was van de kinderen. Ze hadden zelf niet echt oog voor de kids. De meeste tijd waren ze er überhaupt niet
  
  
•         Je levert vrijwel al je rechten in: geen sleutel, geen weekenden en waarschijnlijk maar één avond vrij (overdag ben je misschien vrij, maar alleen als je het huis ontvlucht). Je eet iedere maaltijd wanneer iedereen eet en je houdt je aan een avondklok. Alles is zeg maar.. collectief..

Ik zeg wel steeds dat ik dit alles pas achteraf kon weten, maar eigenlijk was ik ook wel een beetje gewaarschuwd. Een vriendin uit Vietnam zei ‘Vertrouw Chinese gezinnen niet. Ze verwachten veel van je, maar ze zijn niet bereid om er wat voor terug te geven.’ Ik had het niet beter kunnen omschrijven. Ergens zal het ook wel de cultuur van de Chinese ‘gevestigde bovenlaag’ zijn. Het was wel duidelijk dat mijn gastouders gewend zijn om alles te krijgen wat ze willen. Dat ik daar niet mee instemde, zorgde nogal vaak voor botsingen. Daar kwam nog bovenop dat de ouders van het tweede gezin van de een-kind-generatie zijn en ze zijn ook nog deel van de fuerdai, de rijke tweede generatie. Ze leken enig inlevingsvermogen gewoon compleet te missen.

Hoewel ik veel discussies heb gehad met mijn beide gastmoeders, kan ik het ze achteraf niet echt kwalijk nemen. We hadden gewoon compleet andere ideeën over iemand ‘goed behandelen’. Voor hen was dat jurken geven en mij paddenstoelen uit de bergen van Yunnan voorzetten. De jurken pasten overigens niet echt, maar dan moest ik ‘gewoon een beetje afvallen en dan was het prima’, aldus mijn eerste gastmoeder. De laatste keer dat ik mijn tweede gastmoeder zag, was toen ze morrend en zeer beledigd aan de keukentafel zat. Ze riep nog een paar keer verontwaardigd dat ze me nog wel zulke mooie afscheidscadeaus had gegeven. Zélfs een voor mijn lieve moeder. Toen ik mijn cadeau later die avond opende, viel er een kaart uit. ‘Wouw,’ dacht ik ‘ze heeft er zelfs nog een kaart bijgedaan. Wat zou erop staan?’ Toen ik dat las kwam ik bijna niet meer bij.. de brief was gericht aan mijn gastvader. Eerlijk gezegd had ik al mijn twijfels bij het cadeau. Ik had gezien dat ze snel wat uit een kast had gepakt. Ze had het dus uit de collectie relatiegeschenken gehaald.. De wit uitgeslagen Belgische bonbons heb ik uiteindelijk toch maar in het hotel achtergelaten..

'De baby'

Toch denk ik dat ze het goed bedoelden. En dan kan ik niet veel anders dan het heel sneu vinden dat mijn gastouders niet lijken te weten hoe ze respectvol en eerlijk met anderen om kunnen gaan. Uiteindelijk doen ze ook wat ze geleerd hebben. Van mijn eerste gastmoeder hoorde ik dat haar ouders haar als kind altijd aan haar lot overlieten. Mijn afscheid met haar was gelukkig ook wel positief. De laatste avond hebben we nog een goed gesprek gehad. Toen we beiden eenmaal over de schok heen waren – ik denk dat we vooral moesten wennen aan hoe schokkend verschillend we waren – toen konden we elkaar toch best waarderen.

Hoe dan ook is dit avontuur een wijze les geweest die ik niet had willen missen. Ik kan mijn gastgezinnen alleen maar het beste wensen. Naar China wil ik zeker terug. Als iets me van die tijd is bij gebleven, dan is het wel de vele gesprekjes die ik met mensen uit het hele land in het Chinees heb gevoerd 😊 Maar eerst op naar een ander avontuur in Nederland…